بررسی آثار هنری خاندان کاشی ملک‌الشعرای صبا

خاندان صبا از خاندان‌های شاعر و هنرمند دوره قاجاری هستند. برجسته‌ترین آنان فتحعلی‌خان صبا ملک‌الشعرای فتحعلی‌شاه، فرزندش عندلیب، محمودخان پسر عندلیب و علی‌خان پسر محمودخان، جملگی مقام ملک‌الشعرایی داشته و به هنرهای خوش‌نویسی و نقاشی نیز می‌پرداخته اند. همچنین ابوالحسن‌خان صبا، موسیقی‌دان بزرگ ایران نواده محمودخان است. به جز آن خاندان صبور کاشی و ملک‌الشعرای بهار نیز از وابستگان به این خاندان هستند. این خاندان همیشه به حسن سلوک، تواضع و متانت نفس و هنرمندی ستوده شده‌اند. سخنران اصلی این برنامه آقای «نیایش پورحسن» از پژوهش‌گران و منتقدان هنرهای نمایشی و تصویری است که تحقیقات جامعی راجع به تعدادی از چهره‌های هنری منطقه کاشان از جمله نظام‌ وفا آرانی، مزین‌الدوله کاشی و سیدعلی‌خان نصر، انجام داده است.

این نشست چهارشنبه 29 شهریورساعت 20:30 در خانه تاریخی کاج، محله درِباغ، روبه‌روی کوچه مسجد آقابزرگ برگزار می‌گردد.

***محمودخان کاشی نقاشی کمترشناخته شده

سومین جلسه از سلسله نشست‌های کاشان شناسی چهارشنبه گذشته در خانه کاج برگزار شد. در این جلسه نیایش پورحسن به معرفی آثار محمودخان و پسرش علی‌خان ملک‌الشعرا پرداخت و تعدادی از آثار نقاشی این پدر و پسر را به نمایش گذاشته و تحلیل کرد. گرچه تاکنون درباره علی‌خان پژوهشی علمی صورت نگرفته اما آقای پورحسن تعداد قابل ملاحظه ای از کارهای علی‌خان که شخصا شناسایی کرده‌اند را، در این جلسه معرفی کرد، وی علت کم توجهی به نقاشی‌های علی خان را وجه تقلیدی آثار وی دانست و اجتناب اش از شهرت طلبی.
 پورحسن همچنین ضمن نمایش تعداد قابل ملاحظه‌ای از آثار محمودخان، وی را نقاشی معرفی کرد که در کارهایش خلاقیت شگفتی موج می زند‌. گر چه حق وی در هنر ایرانی آنچنان که باید ادا نشده است.
لازم به یادآوری است که کتابخانه ضرابی در نظر دارد با همکاری مرکز پژوهشی کاشان شناسی و خانه کاج در آینده‌ای نزدیک آثار نقاشی و خوشنویسی محمودخان را در کتابخانه ضرابی به نمایش گذارد.
محمودخان ملک‌الشعرا (۱۲۲۸ ه‍. ق - ۱۳۱۱ه‍. ق)، معروف به محمودخان صبا شاعر و هنرمند دوره قاجار و دوره ناصری بود. او افزون بر سرودن شعر، نقاشی توانا و خوشنویسی چیره‌دست بود. او در قلمدان‌نگاری و برخی دیگر از رشته‌های صنایع دستی نیز طبع آزمود ولی بیشتر به سبب نقاشی‌های آبرنگ و رنگ روغنی‌اش شهرت دارد.