گزارش یک عصرانه فرهنگی در نیاسر ؛ هم‌پیمان زیر سایه چنار هزارساله، هم قسم برای حفاظت از یادگار اردشیر

در این آیین که عصر یکشنبه 20 آبان با حضور جمع کثیری از مدیران حوزه میراثی و دوستداران میراث فرهنگی منطقه فرهنگی کاشان در جوار چارتاقی نیاسر برگزارشد، لزوم دور کردن محیط خطرساز مانند معادن سنگ از این بنای باستانی ارزشمند ، تخصیص اعتبارات ویژه برای ساماندهی و مرمت استاندارد بنا، معرفی بهتر و ثمربخش این اثر باستانی به گردشگران داخلی و خارجی و لزوم برقراری همت والای جوانان فرهنگ دوست شهر نیاسر برای برجسته کردن پتانسیل های فرهنگی، میراثی، علمی و گردشگری این شهر به ویژه اثر فاخر چارتاقی از سوی سخنرانان مورد تأکید قرار گرفت.

در بخشی از این آیین و پس از خوش آمدگویی تقی پور "رییس شورای شهر نیاسر" به میهمانان و تجلیل از برگزارکنندگان این آیین، ابوالفضلی "مدیر پایگاه میراث فرهنگی نیاسر" در سخنانی با اشاره به مرمت اثر چارتاقی در سال 94 از محل اعتبارات استانی گفت: در اثنای این مرمت ها، لوله های آب اطراف محوطه و همچنین تیرهای برق مزاحم دید بصری نیز جمع آوری شد.

وی همچنین لزوم و آماده بودن طرح حصارکشی اطراف چارتاقی برای حراست مناسب از آن خبر داد و افزود: طرح نورپردازی استاندارد و فنیِ اطراف اثر چارتاقی علی رغم بالارفتن قیمت ها و همچنین کاوش باستانی در اطراف این اثر دو برنامه ییست که برای آن به دنبال جذب اعتبار هستیم.

ابوالفضلی در ادامه با بیان این که بهره برداران معادن اطراف اثر چارتاقی باید مراقب نحوه برداشت خود از معادن باشند و با نگاهی فرهنگ دوستانه به فعالیت کنند یادآور شد: ایجاد خطر برای چشمه اسکندریه در پی لرزش های استحصال سنگ ، انحراف مسیر آبشار و احتمال خشک شدن نیاسر را در پی خواهد داشت،

مدیر پایگاه میراث فرهنگی نیاسر همچنین تردد تریلرهای حمال سنگ از کنار اثر چارتاقی را خطر دیگری برای این اثر دانست و از در دست احداث بودن جاده فرعی دیگری در مسیر پایین دست چارتاقی خبر داد

مدیر مرکز کاشان شناسی دانشگاه کاشان نیز در در این آیین و در سخنانی ریشه احداث اثر دوهزارساله ی چارتاقی" آتشکده " نیاسر را به روی کارآمدن اردشیر بابکان" مؤسس سلسله ساسانیان" مرتبط دانست و افزود: یکی از برنامه های اردشیر بابکان پس از استقرار حکومت ساماندهی و استقرار همه امورات مذهب زرتشت ذیل حکومت بود، لذا اگر چه این کار برای او چالش هایی سخت و منجر به جنگ و خونریزی در پی داشت اما اردشیر به این کار مبادرت ورزید.

دکتر مشهدی نوش آبادی ادامه داد: در تاریخ آمده که اردشیر پس از بازگشت از فتوحات اصفهان و در حالی که سر امیران اصفهان را به همراه داشت در نیاسر"چشمه ناهید" سر و تن شست و در کنار چشمه بزمی بیاراست، جشن و بزمی که هیچ قرابتی با واژه هایی مانند جنگ و درگیری نداشت.

وی با بیان این که در آیین ساسانیان آتشکده ها به " مهر " و چشمه ها به" ناهید " مشهور بودند یادآور شد: در گذشته برخی کوههای روستاهای اطراف منطقه اردهال به واسطه برخی اعتقادات دوره ساسانی جنبه تقدیس داشتند و اکنون نیز در برخی روستاهای اطراف نظیر قالهر، نشلج و .. برخی آداب و رسوم و سنتهای به جا مانده از آیین مهر و ناهید برگزار می شود.

سخنران دیگر این آیین عضو هیأت علمی گروه باستان شناسی دانشگاه کاشان بود. وی پاسداشت چارتاقی را تنها پاسداشت یک اثر باستانی ندانست و افزود: این برنامه ارجداشت تاریخ، فرهنگ و تمدن و پیشینه ی همه ماست و پاسداشت همه چیزهاییست که ما ر ا به تاریخ و گذشته درخشان مان متصل می کند.

دکتر رضایی‌نیا با بیان این که احداث اثر چارتاقی در دوره اردشیر بابکان نشان می دهد نیاسر در آن دوره قابلیت زیست انسانی داشته یادآور شد: شاهان ساسانی به شاهان شهرساز شهره بودند و احداث آتشکده در شهرهای آن دوره نشان از اهمیت آن شهرها دارد.

عضو هیأت علمی گروه باستان شناسی دانشگاه کاشان بنای آتشکده در دوره ساسانی در برخی شهرهای ایران را تابع سلسله مراتب اهمیت دانست و افزود: فی المثل در آذربایجان، فارس و خراسان شاهد نوعی از آتشکده‌ی مناطق و ایالت های بزرگ و مرکزی هستیم و در شهری مانند نیاسر نیز با توجه به نوع و ترکیب جمعیتی به عنوان منطقه یی محلی، نوع دیگری از آتشکده ها را شاهدیم.

دکتر رضایی‌نیا با بیان این که 140 سال پیش در دوره ناصری، بنای چارتاقی نیاسر توسط یک کارشناس تلگراف- که به همه جای نقاط مرکزی ایران سرکشی می کرد-  شناسایی شد، گفت: روند تخریب آتشکده از همان زمان آغاز شد تا این که در سال 1316 آنده هاردی که در کشف سیلک همراه گریشمن بود آن را شناسایی مجدد و یک سال بعد نیر به ثبت ملی می رسد.

وی با اشاره به نخستین مرمت اثر باستانی چارتاقی به شکل غیراصولی در سال 34 گفت: اشکال فنی این مرمت آنجا بود که گنبد روی اثر را به سبک دوره اسلامی تجدید بنا کردند و بنا سیمای حقیقی خود ر ا از دست داد.

سخنرانی صفایی" مسؤل رصدخانه نیاسر " پیرامون جایگاه رصدخانه نیاسر به واسطه موقعیت جغرافیایی و آسمان خاص این شهر و اهمیت این مرکز در حوزه علم و نجوم و پتانسیل هایی که برای حوزه گردشگری نیاسر ایجاد می کند و سپس سخنرانی کوتاه محمود ساطع" فعال و کنشگر فرهنگی و مدیر خانه کاج و موزه دکتر شیبانی کاشان" پیرامون اهمیت این گونه گردهم آیی ها و نشستها و آیین ها که بستر همبستگی و اتحاد برای غنابخشیدن به فرهنگ و تاریخ و تمدن را فراهم می کند و همچنین مهم بودن جایگاه گفتگو و مفاهمه و برقراری ارتباط میان همه فعالان فرهنگی، هنری، میراثی و اقتصادی برای رسیدن به یک تفاهم ثمربخش در حفاظت از مواریث تاریخ و فرهنگ بخش پایانی این آیین بود.

سرمدیان "سرپرست اداره میراث فرهنگی کاشان"، اعتماد فینی" کارشناس محوطه باستانی سیلک"، شماری از مدیران و فعالان تشکل های مردم نهاد زیست محیطی همچون جمعیت کویز سبز ، تعدادی از فعالان ورزش کوهنوردی، فعالان فرهنگی، راهنمایان گردشگری و اهالی رسانه‌ی کاشان و همچنین شماری از جوانان و مردم فرهنگ و تمدن‌دوست شهر نیاسر نیز به عنوان بخشی از متولیان برگزاری برنامه در این آیین حضور داشتند.

منبع: پایگاه خبری کاشان آنلاین - مهدی سلطانی راد